شکستگی قوزک پا یکی از متداول‌ترین شکستگی‌ها در ناحیه مچ پا می‌باشد. شکستگی در ناحیه قوزک پا غالبا بر اثر ضربه‌دیدگی غیرمستقیم نظیر زمین خوردن، پیچ‌خوردگی در حالت عادی و یا حین تمرینات ورزشی، پریدن از ارتفاع و… اتفاق می‌افتد.
شکستگی قوزک پا در مردان بیشتر در سنین پائین‌تر ۵۰ سال و در زنان بالاتر از ۵۰ سال اتفاق می‌افتد. این نوع شکستگی به دنبال برخی علائم اتفاق افتاده که در بخش ذیل به آن می‌پردازیم.
علائم شکستگی قوزک پا
- احساس درد آنی بلافاصله پس از ضرب‌دیدگی
- شنیدن صدای ترکیدگی ناشی از شکستگی حین ضرب‌دیدگی
- تجربه ورم و درد به طور همزمان
- کبودی و سیاهی در ناحیه مچ پا
- عدم توان در راه رفتن و تحمل وزن
بیشتر بخوانید ( مطالعه مطالب زیر را توصیه می کنیم ) :
برخی علائم جدی دیگر این نوع شکستگی
اگر قوزک پا همراه با درد زیادی دچار آسیب و شکستگی شود و شخص نتواند روی پا بایستد، علائم شکستگی قوزک پا بیشتر مشابه علائم پیچش قوزک پا رخ خواهد داد. این نشانه‌ها به صورت مواد ذیل در فرد رخ خواهد داد.
- درد شدید و آنی در ناحیه قوزک پا
- ورم‌کردگی
- تغییر رنگ و کبودی
- حساسیت و واکنش به هرگونه تماس جزئی
روش های تشخیص شکستگی
فرد مشکوک به شکستگی قوزک پا بلافاصه باید به بیمارستان منتقل شد تا با بررسی‌های لازم بتوان این نوع شکستگی در ناحیه پا را تشخیص داد. معمولا با استفاده از اشعه ایکس تشخیص داده می‌شود اما ما در این بخش مراحل کلی تشخیص این نوع شکستگی را به ترتیب تشریح می‌نمائیم.
- عکسبرداری با اشعه ایکس: عکسبرداری با اشعه ایکس و ارائه رشته تصاویر حاصل از آن یک روش متداول در زمینه تشخیص شکستگی محسوب گردیده که علاوه بر تعداد شکستگی‌ها، تصویری کامل از پا ارائه می‌دهد. در این عکس کامل می‌توان آسیب‌دیدگی نواحی قوزک و ساق پا را نیز مشاهده کرد تا هر نوع آسیب‌دیدگی در نواحی دیگر را تشخیص داد.
- تست تنش: پس از بررسی‌های لازم بر روی رشته تصاویر اشعه ایکس، پزشک با اعمال فشار بر روی قوزک پا سعی بر آن دارد تا از نیاز و یا عدم نیاز به عمل جراحی اطمینان حاصل کند.
- سی‌تی اسکن (CT Scan): این روش به منزله بررسی جزئی و دقیق‌تر هنگامی انجام می‌پذیرد که رشته تصاویر حاصل از عکسبرداری اشعه ایکس برای تشخیص کافی نیست.
- ام‌آرآی (MRI): در روش ام‌آرآی تصاویری دارای وضوح بیشتر ارائه گردیده تا بتوان تصاویری واضح از استخوان‌ها و بافت‌های نرم ناحیه قوزک پا به خصوص آسیب‌دیدگی رباط‌ها به دست آورد.
درمان شکستگی قوزک پا
شکستگی با توجه به ضرب‌دیدگی و آسیب نواحی مرتبط به انواع قوزک خارجی، قوزک داخلی، قوزک خلفی، دوقوزکی و سه‌قوزکی طبقه بندی شده که نسبت به هرکدام نحوه درمان جداگانه‌ای نیز در نظر گرفته شده است.
- شکستگی قوزک خارجی:
با توجه به تشخیص رادیوگرافی، اگر مچ ثابت باشد و همراه با جابجایی هم نباشد، پزشک مچ پا را به کمک آتل و یا گچ ثابت نگه داشته و این نوع درمان شکستگی قوزک پا ممکن است تا ۶ هفته به طول بیانجامد. در طول این مدت، بیمار نباید وزن خود را روی پای آسیب‌دیده بیاندازد و پزشک باید به طور مداوم و به کمک عکسبرداری از ثابت بودن استخوان‌ها مطمئن شود. این موضوع در حالی است که اگر شکستگی قوزک خارجی با عدم ثبات و جابجایی همراه باشد، پزشک با عمل جراحی و با استفاده از پین، پیچ و پلاک استخوان‌های آسیب‌دیده را کنار هم نگه می‌دارد. - شکستگی قوزک داخلی:
این روش درمان مشابه روش فوق بوده و حتی ممکن است در مواقع عدم جابجایی جراحی انجام پذیرد. در این روش، برای ثابت نگه داشتن استخوان‌ها از پیچ و یا پین، پلاک و یا وایر بهره برده می‌شود. - شکستگی قوزک خلفی:
شکستگی قوزک خلفی که در ناحیه پشتی پائین‌ترین قسمت درشت‌نی واقع شده، غالبا با شکستگی قوزک داخلی و یا خارجی همراه است. اگر ناحیه شکستگی قوزک خلفی بیش از ۴/۱ سطح مفصلی و بزرگ باشد، با انجام عمل جراحی سعی به رفع شکستگی می‌کنند. منتها در مواقع عدم نیاز به عمل جراحی، به مثابه روش‌های فوق شکستگی را درمان می‌کنند. - شکستگی دوقوزکی:
همانطور که از عنوان مشخص است، شکستگی دوقوزکی متشکل از شکستگی قوزک داخلی و خارجی بوده و برای درمان باید با کمک جراحی و با استفاده از پیچ، پین، پلاک و یا وایر استخوان‌های شکسته را ترمیم نموده و آن‌ها را ثابت نگه داشت. - شکستگی سه‌قوزکی:
در شکستگی سه‌قوزکی سه قوزک داخلی، خارجی و خلفی شکسته و نیاز به ترمیم دارند. منتها در این روش درمان باید به روش درمان شکستگی دوقوزکی عمل کرد تا بتوان استخوان‌های شکسته را ترمیم کرد.
پس از درمان به یکی از روش‌های فوق، باید مراحل فیزیوتراپی شکستگی قوزک پا را به کمک فیزیوتراپیست طی کرد تا بتوان قدرت و استقامت عضلانی را به نواحی شکسته بازگرداند. بدین طریق، بیمار در انجام کارهای روزانه نیز با مشکل مواجه نخواهد شد.
فیزیوتراپی
می‌شود گفت فیزیوتراپی شکستگی قوزک پا یکی از مهم‌ترین مراحل مرتبط به درمان بوده که نقش بسزایی در ترمیم مچ آسیب‌دیده و بازگشت توان به آن ناحیه را دارد.
فیزیوتراپی شکستگی قوزک به منزله کاهش تورم، بهبود ثبات و حرکت و برقراری تعادل انجام می‌گیرد. روش دستی این اقدامات به منظور کاهش درد، التهاب و بهبود دامنه حرکتی انجام شده و سایر تمرین‌ها به منزله بازگشت نیروی عضلانی و متعادل‌سازی است.
لازم به ذکر است برخی از بیماران نیازمند بازآموزی راه رفتن بوده و ورزشکاران نیز ملزم به انجام توانبخشی بازگشت به ورزش می‌باشند.
پیشگیری از شکستگی
شکستگی قوزک بر اثر وقوع حادثه‌ای غیرمترقبه اتفاق افتاده و از این رو، نمی‌توان در جهت پیشگیری اقدام کرد. با این حال، بسیاری از ورزشکاران به خصوص فوتبالیست‌ها به منظور پیشگیری از آسیب مچ و قوزک پا از قوزک بند و یا محافظ قوزک بهره می‌برند.