شانه یخ‌زده یا “چسبندگی شانه” که با نام علمی التهاب کپسول چسبنده نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات شایع و دردناک شانه است که باعث محدودیت شدید در حرکت و درد مداوم می‌شود. این وضعیت معمولاً به تدریج ایجاد می‌شود و می‌تواند تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. فیزیوتراپی شانه یخ زده یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان شانه یخ‌زده است که به بازیابی دامنه حرکتی، کاهش درد، و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند. مرکز توانبخشی ایرانیان در ادامه، به بررسی دقیق علل و علائم شانه یخ‌زده، مراحل مختلف این عارضه و روش‌های مختلف فیزیوتراپی برای درمان آن می‌پردازد.
جهت درمان دیگر مشکلات شانه با فیزیوتراپی مانند درمان افتادگی شانه با فیزیوتراپی با ما ارتباط باشید.
شانه یخ‌زده چیست؟
شانه یخ‌زده به وضعیتی گفته می‌شود که در آن کپسول مفصل شانه ملتهب و ضخیم می‌شود و باعث محدودیت حرکت و درد شدید می‌شود. این وضعیت اغلب به دلیل تشکیل بافت‌های چسبنده در اطراف مفصل شانه ایجاد می‌شود که باعث محدودیت در حرکت طبیعی شانه می‌شود.
شانه یخ‌زده معمولاً در سه مرحله رخ می‌دهد
- مرحله دردناک (فریزینگ): در این مرحله، بیمار درد شدید و افزایش تدریجی محدودیت در حرکت شانه را تجربه می‌کند. این مرحله ممکن است چندین ماه طول بکشد.
- مرحله یخ‌زده (فروزن): در این مرحله، درد کاهش می‌یابد اما محدودیت حرکتی به اوج خود می‌رسد. بیمار قادر به انجام حرکت‌های معمول شانه نخواهد بود.
- مرحله بهبودی (تینینگ): در این مرحله، حرکت شانه به تدریج بهبود می‌یابد و دامنه حرکتی افزایش پیدا می‌کند.
علل شانه یخ‌زده
علت دقیق شانه یخ‌زده هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما چندین عامل خطر وجود دارد که می‌تواند به ایجاد این مشکل کمک کند:
- آسیب‌های شانه: آسیب‌های قبلی به شانه، مانند شکستگی‌ها، دررفتگی یا آسیب به عضلات و تاندون‌ها، ممکن است منجر به شانه یخ‌زده شود.
- بیماری‌های مزمن: افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، تیروئید و پارکینسون بیشتر در معرض خطر شانه یخ‌زده قرار دارند.
- بی‌حرکتی طولانی‌مدت: بی‌حرکتی طولانی‌مدت شانه، به دلیل جراحی یا شکستگی، می‌تواند منجر به تشکیل بافت‌های چسبنده و کاهش حرکت شانه شود.
علائم شانه یخ‌زده
شانه یخ‌زده معمولاً با علائم زیر همراه است:
- درد شدید: درد معمولاً در ناحیه بیرونی شانه و بازو احساس می‌شود و با حرکت یا حتی استراحت نیز ممکن است وجود داشته باشد.
- کاهش دامنه حرکتی: بیمار قادر به انجام حرکت‌های معمولی شانه، مانند بالا بردن دست یا چرخش آن نخواهد بود.
- سفتی و سفتی عضلات: عضلات اطراف شانه دچار سفتی می‌شوند که این سفتی باعث کاهش انعطاف‌پذیری و تحرک می‌شود.
نقش فیزیوتراپی در درمان شانه
فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان شانه یخ‌زده دارد و می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی، کاهش درد و تسریع فرایند بهبودی کمک کند. فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های مختلف، بیمار را در مراحل مختلف شانه یخ‌زده همراهی می‌کنند تا بهبودی به دست آید.
مرکز توانبخشی ایرانیان همواره آماده انجام خدمات فیزیوتراپی در منزل و کلینیک برای شما عزیزان میباشد.
اهداف فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده
- کاهش درد: فیزیوتراپی به کاهش درد کمک می‌کند تا بیمار بتواند با کمترین ناراحتی ممکن تمرینات را انجام دهد.
- بازیابی دامنه حرکتی: هدف اصلی فیزیوتراپی بازگرداندن حرکت طبیعی شانه است. با انجام تمرینات کششی و تقویتی، بیمار به تدریج توانایی حرکت شانه خود را باز می‌یابد.
- تقویت عضلات اطراف شانه: با تقویت عضلات اطراف شانه، پایداری و حمایت بیشتری برای مفصل شانه فراهم می‌شود.
- بهبود کیفیت زندگی: با کاهش درد و بهبود حرکت، بیمار قادر خواهد بود به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد و کیفیت زندگی بهتری داشته باشد.
روش‌های فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده
فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و روش‌هاست که هر کدام به نحوی در بهبود وضعیت بیمار نقش دارند. در ادامه به برخی از رایج‌ترین روش‌های فیزیوتراپی برای درمان شانه یخ‌زده می‌پردازیم:
تمرینات کششی و حرکتی
یکی از اصلی‌ترین روش‌های فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده، انجام تمرینات کششی و حرکتی است. این تمرینات به بهبود دامنه حرکتی و کاهش سفتی مفصل شانه کمک می‌کنند. برخی از تمرینات رایج عبارت‌اند از:
- کشش به سمت دیوار: بیمار با کمک دیوار، دست خود را به آرامی به سمت بالا کشیده و سپس به آرامی به حالت اولیه باز می‌گردد.
- کشش پاندولی: بیمار در حالت خمیده قرار می‌گیرد و دست خود را به شکل پاندول آزادانه در جهت‌های مختلف حرکت می‌دهد.
- کشش چرخشی شانه: بیمار با استفاده از یک بند یا حوله، دست خود را به پشت سر برده و به آرامی آن را به سمت جلو و عقب می‌کشد.
الکتروتراپی (TENS)
الکتروتراپی با استفاده از جریان الکتریکی ملایم، به کاهش درد و تحریک عضلات کمک می‌کند. این روش به ویژه در مراحل اولیه شانه یخ‌زده که درد زیاد است، موثر واقع می‌شود. الکتروتراپی باعث تحریک اعصاب و افزایش جریان خون در ناحیه شانه می‌شود که به تسکین درد و بهبود وضعیت کمک می‌کند.
اولتراسوند تراپی
اولتراسوند تراپی یکی از روش‌های رایج در فیزیوتراپی است که با استفاده از امواج صوتی به عمق بافت‌های بدن نفوذ کرده و به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. این روش به خصوص در کاهش التهاب مفصل شانه و افزایش جریان خون بسیار موثر است.
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی می‌تواند به کاهش سفتی عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری مفصل شانه کمک کند. ماساژ به بهبود جریان خون و کاهش اسپاسم عضلانی کمک می‌کند و از طرف دیگر باعث تحریک بافت‌های نرم اطراف مفصل شانه می‌شود که به بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند.
تمرینات تقویتی
پس از بهبود دامنه حرکتی، مرحله بعدی تقویت عضلات اطراف شانه است. تقویت عضلات به حمایت بهتر از مفصل شانه و جلوگیری از آسیب‌های آینده کمک می‌کند. برخی از تمرینات تقویتی عبارت‌اند از:
- تمرین با وزنه‌های سبک: بیمار با وزنه‌های سبک تمرینات بالا بردن و چرخش شانه را انجام می‌دهد تا عضلات شانه تقویت شوند.
- استفاده از کش‌های مقاومتی: کش‌های مقاومتی ابزارهای مفیدی برای تقویت عضلات شانه هستند و به بهبود قدرت عضلانی کمک می‌کنند.
کینزیوتیپینگ
کینزیوتیپینگ یک روش درمانی است که با استفاده از نوارهای خاص، مفصل شانه را حمایت می‌کند و به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. این نوارها به تحریک پوست و عضلات کمک می‌کنند و جریان خون را افزایش می‌دهند که باعث بهبود فرایند بهبودی می‌شود.
مراحل فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده
فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده معمولاً در سه مرحله انجام می‌شود:
- مرحله اولیه (کاهش درد): در این مرحله تمرکز بر کاهش درد و التهاب است. روش‌های الکتروتراپی، اولتراسوند تراپی و ماساژ درمانی معمولاً در این مرحله استفاده می‌شوند.
- مرحله بهبود دامنه حرکتی: پس از کاهش درد، تمرکز بر افزایش دامنه حرکتی شانه است. تمرینات کششی و حرکتی برای بازیابی حرکت مفصل شانه انجام می‌شوند.
- مرحله تقویت و بازیابی کامل: در این مرحله، تمرکز بر تقویت عضلات اطراف شانه و بازیابی کامل عملکرد مفصل است. تمرینات تقویتی، استفاده از کش‌های مقاومتی و وزنه‌های سبک در این مرحله به کار می‌روند تا عضلات شانه قدرت کافی برای حمایت از مفصل را به دست آورند و از بازگشت مشکل جلوگیری شود.
اهمیت همکاری بیمار در روند درمان
یکی از عوامل کلیدی در موفقیت فیزیوتراپی برای شانه یخ‌زده، همکاری فعال بیمار در روند درمان است. فیزیوتراپیست‌ها برنامه‌ای جامع و منظم برای تمرینات فیزیوتراپی طراحی می‌کنند که شامل تمرینات کششی، تقویتی و درمان‌های فیزیکی است. انجام منظم تمرینات و رعایت توصیه‌های فیزیوتراپیست به تسریع فرایند بهبودی کمک می‌کند. همچنین بیمار باید صبور باشد، زیرا روند بهبودی شانه یخ زده ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به پیگیری منظم و طولانی‌مدت داشته باشد.
اقدامات پیشگیرانه و نگهداری بعد از بهبود
پس از اتمام دوره فیزیوتراپی و بازیابی حرکت شانه، حفظ نتایج به دست آمده بسیار مهم است. بیمار باید تمرینات تقویتی و کششی را به عنوان بخشی از فعالیت‌های روزانه خود حفظ کند تا از بازگشت مشکل جلوگیری شود. استفاده از وضعیت بدنی مناسب در طول فعالیت‌های روزمره و اجتناب از حرکات ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین نیز می‌تواند به جلوگیری از عود شانه یخ‌زده کمک کند.
شانه یخ‌زده یک وضعیت ناتوان‌کننده و دردناک است که می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. اما با درمان مناسب از جمله فیزیوتراپی، می‌توان به طور مؤثر با این مشکل مقابله کرد و حرکت طبیعی شانه را بازیابی کرد. فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از تمرینات خاص، روش‌های فیزیکی مانند الکتروتراپی و اولتراسوند تراپی و برنامه‌های تمرینی تقویتی به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و افزایش قدرت عضلات شانه کمک می‌کنند. همچنین همکاری بیمار و تعهد به انجام تمرینات نقش کلیدی در تسریع بهبودی و پیشگیری از بازگشت مشکل دارد.