آرتروز دست یکی از بیماریهای شایع اسکلتی-عضلانی است که معمولاً در سنین بالا رخ میدهد. این بیماری به دلیل تخریب تدریجی غضروف مفاصل ایجاد میشود و میتواند باعث درد، سفتی و کاهش عملکرد دست شود. در این مقاله از کلینیک تخصصی ارتوپدی و توانبخشی ایرانیان، علائم آرتروز دست را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
۱. درد مفاصل
درد در مفاصل دست یکی از اولین و رایجترین علائم آرتروز است. این درد میتواند در ابتدا خفیف باشد و با گذشت زمان شدت یابد. برخی ویژگیهای درد در آرتروز دست عبارتند از:
درد مزمن و مداوم که معمولاً با فعالیت بیشتر تشدید میشود.
درد شبانه که ممکن است باعث بیدار شدن از خواب شود.
درد هنگام استفاده از دستها، مانند گرفتن اشیا یا تایپ کردن.
۲. سفتی مفاصل
سفتی مفاصل دست معمولاً در صبحها یا بعد از یک دوره بیحرکتی بروز میکند. این سفتی ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت ادامه داشته باشد. ویژگیهای سفتی مفاصل در آرتروز عبارتند از:
بیشترین شدت سفتی در صبح هنگام بیدار شدن احساس میشود.
ممکن است بعد از استراحت طولانیمدت رخ دهد.
انجام حرکات دست ممکن است در ابتدا دشوار و دردناک باشد.
۳. کاهش دامنه حرکتی
افراد مبتلا به آرتروز دست معمولاً متوجه میشوند که توانایی حرکت مفاصل دستشان کاهش یافته است. برخی نشانههای محدودیت حرکتی شامل موارد زیر هستند:
ناتوانی در باز و بسته کردن انگشتان به راحتی.
کاهش انعطافپذیری دست.
احساس گیر کردن یا قفل شدن مفصل هنگام حرکت دادن دست.
۴. تورم و التهاب مفاصل
یکی دیگر از علائم رایج آرتروز، تورم مفاصل دست است. این تورم معمولاً ناشی از التهاب و تجمع مایعات در مفصل آسیبدیده است. ویژگیهای تورم در آرتروز دست شامل موارد زیر هستند:
متورم شدن انگشتان و مفاصل دست.
احساس گرما در ناحیه مفصل ملتهب.
حساسیت به لمس در محل دردناک.
۵. تغییر شکل مفاصل
در مراحل پیشرفتهتر آرتروز، ممکن است تغییراتی در شکل ظاهری دست ایجاد شود. برخی از این تغییرات عبارتند از:
برآمدگیهای استخوانی در مفاصل انگشتان که به آن ندولهای هبردن (Heberden) و بوشار (Bouchard) گفته میشود.
کج شدن انگشتان دست به سمت بیرون یا داخل.
ایجاد تغییرات دائمی در ساختار مفاصل دست.
۶. ضعف و کاهش قدرت دست
با پیشرفت بیماری، عضلات اطراف مفاصل ممکن است ضعیف شوند و باعث کاهش قدرت دست شوند. برخی از نشانههای ضعف عضلانی در آرتروز شامل موارد زیر هستند:
ناتوانی در گرفتن اشیا سنگین.
مشکل در انجام کارهای روزمره مانند باز کردن درب بطری.
احساس ضعف عمومی در انگشتان و مچ دست.
۷. صدا دادن مفاصل
افراد مبتلا به آرتروز دست ممکن است هنگام حرکت دادن انگشتان یا مچ دست صدایی مانند تقتق یا ساییدگی را احساس کنند. این صدا به دلیل ساییده شدن استخوانها به یکدیگر رخ میدهد و میتواند نشانه تخریب شدیدتر غضروف باشد.
همچنین مطلبی با موضوع آرتروز انگشتان دست را مطالعه نمایید.
۸. بیحسی و سوزن سوزن شدن
در برخی از موارد، آرتروز دست میتواند باعث فشرده شدن اعصاب در ناحیه مچ و انگشتان شود که منجر به بیحسی یا احساس سوزن سوزن شدن میشود. این علائم معمولاً در شبها یا هنگام استراحت بیشتر احساس میشوند.
۹. افزایش درد با تغییرات آب و هوا
برخی افراد مبتلا به آرتروز دست گزارش میدهند که درد و سفتی مفاصل آنها با تغییرات آب و هوا، خصوصاً در هوای سرد یا مرطوب، افزایش مییابد. دلیل این پدیده به طور کامل مشخص نیست، اما احتمالاً به تغییرات فشار هوا و تأثیر آن بر مایعات مفصلی مرتبط است.
۱۰. مشکلات عملکردی و محدودیت در انجام کارهای روزمره
با پیشرفت آرتروز، توانایی انجام بسیاری از کارهای روزانه ممکن است کاهش یابد. برخی از مشکلات عملکردی ناشی از آرتروز دست شامل موارد زیر هستند:
مشکل در بستن دکمه لباس یا بستن بند کفش.
ناتوانی در چرخاندن کلید در قفل.
مشکل در تایپ کردن یا نوشتن با خودکار.
نتیجهگیری
آرتروز دست میتواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد، اما شناخت زودهنگام علائم آن میتواند به مدیریت بهتر بیماری کمک کند. در صورت مشاهده علائم ذکر شده، مراجعه به پزشک متخصص و اتخاذ روشهای درمانی مناسب میتواند به کاهش درد و بهبود عملکرد دست کمک کند.