پای پرانتزی (ژنو واروم) یکی از ناهنجاری‌های شایع اسکلتی است که در آن زانوها هنگام ایستادن با پاهای جفت‌شده از یکدیگر فاصله دارند. در کودکان، این عارضه اغلب با رشد اصلاح می‌شود، اما در بزرگسالان ممکن است به دلیل عوامل مختلفی مانند استئوارتیریت، نرمی استخوان یا مشکلات مادرزادی پایدار بماند. یکی از روش‌های مؤثر برای اصلاح یا مدیریت این مشکل، استفاده از بریس‌های طبی است که می‌توانند وضعیت زانو را بهبود بخشند و از پیشرفت آن جلوگیری کنند.
در این مقاله از کلینیک تخصصی ارتوپدی و توانبخشی ایرانیان، به بررسی درمان پای پرانتزی در بزرگسالان با استفاده از بریس پرداخته و تأثیرات مثبت این روش را بر بهبود عملکرد حرکتی و کاهش درد تحلیل می‌کنیم.
پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، هنگام ایستادن با پاهای کنار هم، بین زانوها فاصله وجود دارد. این عارضه می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد و بسته به شدت آن، درمان‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود.
علل ایجاد پای پرانتزی در بزرگسالان
- آرتروز زانو: شایع‌ترین علت پای پرانتزی در بزرگسالان، ساییدگی و فرسایش مفصل زانو (استئوآرتریت) است که باعث تغییر در ساختار مفصل می‌شود.
- نرمی استخوان (راشیتیسم): کمبود ویتامین D و کلسیم می‌تواند منجر به ضعف و تغییر شکل استخوان‌ها شود.
- بیماری بلونت: اختلال رشدی که باعث تغییر شکل استخوان ساق پا می‌شود.
- عوارض پس از شکستگی یا جراحی ناموفق: اگر استخوان‌ها به درستی جوش نخورند، ممکن است منجر به تغییر شکل پا شوند.
- ژنتیک: در برخی افراد، این مشکل ارثی بوده و از بدو تولد وجود دارد.
نقش بریس در درمان پای پرانتزی
بریس‌های طبی یکی از روش‌های کم‌تهاجمی برای اصلاح پای پرانتزی در بزرگسالان هستند. این وسایل از طریق اعمال فشار کنترل‌شده به زانوها و پاها، به تدریج زاویه‌ی نامناسب استخوان را اصلاح کرده و تراز مناسبی را در پاها ایجاد می‌کنند.
انواع بریس‌های مورد استفاده
- بریس‌های اصلاحی زانو: این بریس‌ها فشار را به قسمت خارجی یا داخلی زانو وارد کرده و به اصلاح موقعیت استخوان کمک می‌کنند.
- بریس‌های کششی (بریس انحرافی): این بریس‌ها بیشتر برای موارد خفیف تا متوسط استفاده می‌شوند و باعث تقویت عضلات و کاهش فشار نامتقارن روی زانو می‌شوند.
- بریس‌های مفصلی (ارتزهای دینامیک): این نوع بریس به افرادی که در حال حرکت و فعالیت هستند کمک می‌کند تا درد ناشی از ناهنجاری را کاهش دهند.
مزایای استفاده از بریس در درمان پای پرانتزی
- اصلاح تدریجی فرم پا: استفاده مداوم از بریس می‌تواند در طول زمان موجب تغییرات مثبت در ساختار استخوان شود.
- کاهش درد و فشار روی مفاصل: بریس‌ها به کاهش فشار نامتعادل روی زانو کمک می‌کنند که این امر باعث کاهش درد می‌شود.
- بهبود عملکرد حرکتی: استفاده از بریس باعث بهبود نحوه‌ی حرکت و افزایش تعادل می‌شود.
- جلوگیری از پیشرفت بیماری: در مواردی مانند آرتروز، بریس می‌تواند از وخامت وضعیت زانو جلوگیری کند.
- افزایش کیفیت زندگی: با کاهش درد و بهبود راه رفتن، فرد احساس راحتی بیشتری در زندگی روزمره خواهد داشت.
نحوه استفاده صحیح از بریس
- انتخاب بریس مناسب: بسته به شدت پای پرانتزی، پزشک نوع مناسبی از بریس را پیشنهاد می‌دهد.
- مدت زمان استفاده: معمولاً توصیه می‌شود که فرد روزانه چند ساعت بریس را ببندد و به تدریج زمان استفاده را افزایش دهد.
- تنظیم مناسب بریس: بریس باید به درستی تنظیم شود تا فشار متعادل و بدون ناراحتی روی زانوها وارد کند.
- همراهی با ورزش و فیزیوتراپی: برای دستیابی به بهترین نتایج، استفاده از بریس باید همراه با تمرینات تقویتی و کششی باشد.
- پیگیری منظم با پزشک: بررسی مداوم وضعیت زانوها و ارزیابی میزان بهبودی توسط پزشک اهمیت زیادی دارد.
همچنین بخوانید: علت پرانتزی شدن پا در بزرگسالی
تأثیرات مثبت بریس در درازمدت
افرادی که به طور مداوم و صحیح از بریس استفاده می‌کنند، معمولاً پس از چند ماه تغییرات مثبتی در فرم پا و کاهش درد زانو مشاهده می‌کنند. برخی از مهم‌ترین تأثیرات بلندمدت استفاده از بریس عبارت‌اند از:
افزایش قدرت و ثبات مفصل زانو
کاهش نیاز به جراحی‌های تهاجمی
کاهش خطر آسیب‌های ثانویه به مفصل ران و ستون فقرات
بهبود الگوی راه رفتن و افزایش اعتمادبه‌نفس
مقایسه بریس با سایر روش‌های درمانی
- بریس در مقابل فیزیوتراپی : در حالی که فیزیوتراپی به تقویت عضلات و بهبود انعطاف‌پذیری کمک می‌کند، بریس به صورت مکانیکی به اصلاح زاویه پاها پرداخته و می‌تواند مکمل فیزیوتراپی باشد.
- بریس در مقابل جراحی : جراحی استئوتومی یکی از روش‌های تهاجمی برای اصلاح پای پرانتزی است، اما بریس به عنوان یک گزینه‌ی کم‌تهاجمی می‌تواند به جلوگیری از نیاز به جراحی کمک کند.
- بریس در مقابل کفش‌های طبی : کفش‌های طبی برای تنظیم فشار روی پاها و زانوها مؤثر هستند، اما نمی‌توانند مانند بریس، تغییرات ساختاری ایجاد کنند.
توصیه‌های مهم برای بیماران
- صبور باشید: اصلاح پای پرانتزی با بریس نیازمند زمان است و نتایج تدریجی مشاهده می‌شوند.
- از بریس با کیفیت استفاده کنید: بریس‌های استاندارد و سفارشی نسبت به مدل‌های ارزان‌تر کارایی بیشتری دارند.
- فعال باشید: در کنار استفاده از بریس، تمرینات کششی و تقویتی انجام دهید تا عضلات شما تقویت شوند.
- تغذیه مناسب داشته باشید: مصرف ویتامین D و کلسیم به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
بریس‌های طبی یکی از روش‌های مؤثر و کم‌تهاجمی برای اصلاح پای پرانتزی در بزرگسالان هستند. این وسایل با اعمال فشار کنترل‌شده، به تدریج وضعیت زانوها را بهبود داده و از پیشرفت مشکلات مفصلی جلوگیری می‌کنند. استفاده‌ی صحیح از بریس، همراه با تمرینات مناسب و نظارت پزشک، می‌تواند تأثیر قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی افراد داشته باشد.