تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یکی از روش‌های نوین در درمان آسیب‌های عضلانی-اسکلتی است که در سال‌های اخیر مورد توجه پزشکان و متخصصان ارتوپدی قرار گرفته است. این روش از سلول‌های ترمیمی و فاکتورهای رشد موجود در پلاکت‌های خون بهره می‌برد تا روند بهبود بافت‌ها را تسریع کند. یکی از کاربردهای مهم PRP، درمان مشکلات و آسیب‌های مچ پا است که می‌تواند از دردهای مزمن گرفته تا آسیب‌های حاد را پوشش دهد.
در این مقاله از کلینیک تخصصی ارتوپدی و توانبخشی ایرانیان، به بررسی کامل تزریق پی آر پی به مچ پا، مکانیسم عملکرد، مزایا، نحوه انجام، دوره نقاهت و نکات مهم مرتبط با این روش درمانی خواهیم پرداخت.
آناتومی مچ پا و مشکلات رایج آن
مچ پا یک مفصل پیچیده است که وزن بدن را تحمل کرده و حرکات مختلفی را امکان‌پذیر می‌سازد. این مفصل از استخوان‌های درشت‌نی، نازک‌نی و تالوس تشکیل شده است و با کمک لیگامان‌ها، تاندون‌ها و عضلات ثبات خود را حفظ می‌کند.
مشکلات رایجی که می‌توانند در مچ پا ایجاد شوند، شامل موارد زیر هستند:
- آرتروز مچ پا (تخریب تدریجی غضروف مفصل)
- التهاب تاندون آشیل (آسیب و التهاب تاندون پشت مچ پا)
- پیچ‌خوردگی و کشیدگی لیگامان‌ها
- آسیب‌های ناشی از فشارهای مکرر، مانند التهاب فاشیای کف پا
- آسیب‌های میکروسکوپی ناشی از فعالیت‌های ورزشی
تزریق PRP در بسیاری از این مشکلات، روشی مؤثر برای کاهش التهاب، ترمیم بافت و تسکین درد محسوب می‌شود.
مکانیسم عملکرد PRP در درمان آسیب‌های مچ پا
PRP شامل غلظت بالایی از پلاکت‌های خون است که از خون خود بیمار تهیه می‌شود. پلاکت‌ها حاوی فاکتورهای رشد متعددی مانند:
فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF)
فاکتور رشد اندوتلیالی عروق (VEGF)
فاکتور رشد انسولین‌مانند (IGF-1)
این عوامل در فرآیندهای زیر نقش دارند:
✅ تحریک تولید سلول‌های جدید در بافت‌های آسیب‌دیده
✅ افزایش تولید کلاژن و بهبود کیفیت بافت‌های همبند
✅ تسریع روند ترمیم بافت‌های مفصلی و تاندون‌ها
✅ افزایش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به بافت‌های آسیب‌دیده
✅ کاهش التهاب و تسکین درد به‌صورت طبیعی
در نتیجه، تزریق PRP به مچ پا باعث بازسازی سریع‌تر بافت‌های آسیب‌دیده و بهبود عملکرد مفصل خواهد شد.
مراحل انجام تزریق PRP به مچ پا
- تهیه نمونه خون از بیمار : حدود ۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر خون از بیمار گرفته می‌شود.
- جداسازی پلاکت‌ها : خون در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا پلاسمای غنی از پلاکت از سایر اجزای خون جدا شود. این فرآیند حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان می‌برد.
- آماده‌سازی محل تزریق : ناحیه مچ پا استریل شده و در صورت نیاز، از بی‌حسی موضعی برای کاهش درد استفاده می‌شود.
- تزریق PRP : پزشک با راهنمایی سونوگرافی، PRP را به محل مورد نظر تزریق می‌کند تا بیشترین تأثیرگذاری را داشته باشد.
- مراقبت‌های بعد از تزریق : بیمار باید چند ساعت استراحت کند و از انجام فعالیت‌های سنگین در روزهای اول خودداری نماید.
مزایای تزریق PRP به مچ پا
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت دارای مزایای زیادی است که آن را به یک روش درمانی محبوب تبدیل کرده است:
✅ روشی کاملاً طبیعی و بدون مواد شیمیایی (زیرا از خون خود بیمار استفاده می‌شود)
✅ کاهش نیاز به جراحی و روش‌های تهاجمی‌تر
✅ سرعت بالای بهبود و کاهش دوره نقاهت
✅ افزایش کیفیت ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده
✅ کمترین میزان عوارض جانبی
✅ کاهش درد و التهاب بدون نیاز به داروهای مسکن قوی
همچنین میتوانید مطلبی درباره فیزیوتراپی مچ پا در منزل را مطالعه کنید.
چه افرادی کاندیدای مناسب برای تزریق PRP به مچ پا هستند؟
✔ ورزشکارانی که دچار آسیب‌های مکرر مچ پا شده‌اند
✔ افراد مبتلا به آرتروز خفیف تا متوسط مچ پا
✔ کسانی که از دردهای مزمن مچ پا رنج می‌برند
✔ بیمارانی که به دنبال روشی غیرجراحی برای ترمیم آسیب‌های تاندونی و لیگامانی هستند
مراقبت‌های بعد از تزریق PRP
۱. استراحت کافی: حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت از فعالیت‌های شدید پرهیز کنید.
۲. استفاده از کمپرس یخ: برای کاهش تورم و درد احتمالی.
۳. پرهیز از داروهای ضدالتهابی: مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک ممکن است اثربخشی PRP را کاهش دهد.
۴. انجام تمرینات فیزیوتراپی: با مشورت پزشک، تمرینات ملایم برای تقویت عضلات مچ پا انجام دهید.
مدت زمان اثربخشی و تعداد جلسات مورد نیاز
✔ در بسیاری از موارد، اثرات اولیه در طی ۲ تا ۴ هفته مشاهده می‌شود.
✔ برای مشکلات مزمن، ممکن است ۲ تا ۳ جلسه تزریق به فاصله ۴ تا ۶ هفته نیاز باشد.
بسته به شدت آسیب، پزشک تعداد جلسات را تعیین خواهد کرد.
نتیجه‌گیری
تزریق PRP به مچ پا یک روش مؤثر و طبیعی برای درمان دردهای مزمن، آسیب‌های تاندونی و آرتروز خفیف تا متوسط محسوب می‌شود. با توجه به اینکه این روش باعث تحریک روند طبیعی ترمیم بدن می‌شود، می‌تواند جایگزین مناسبی برای روش‌های تهاجمی‌تر مانند جراحی باشد.
اگر از مشکلات مچ پا رنج می‌برید، توصیه می‌شود که با یک متخصص ارتوپدی یا پزشک طب ورزشی مشورت کنید تا ببینید آیا تزریق PRP برای شرایط شما مناسب است یا خیر.