آرتروز زانو معمولاً در افراد مسن دیده می‌شود، اما کودکان و نوجوانان نیز ممکن است به این عارضه دچار شوند. در این مقاله، به علل، نشانه‌ها، روش‌های تشخیص، درمان و راهکارهای پیشگیری از آرتروز زانو در کودکان پرداخته می‌شود.
آرتروز زانو چیست؟
آرتروز یا استئوآرتریت (Osteoarthritis) یکی از شایع‌ترین انواع بیماری‌های مفصلی است. این بیماری باعث تخریب تدریجی غضروف‌ها می‌شود و منجر به درد و کاهش حرکت مفصل می‌گردد. در زانو، این بیماری می‌تواند باعث تورم، سفتی و حتی ناتوانی در حرکت شود.
علل آرتروز زانو در کودکان
اگرچه آرتروز زانو در کودکان به اندازه بزرگسالان شایع نیست، اما عوامل مختلفی می‌تواند در ابتلا به این بیماری در کودکان موثر باشد. این عوامل شامل موارد زیر است:
- عوامل ژنتیکی: در برخی کودکان، احتمال بروز آرتروز به دلیل سابقه خانوادگی بیشتر است. اگر والدین یا افراد نزدیک خانواده سابقه آرتروز داشته باشند، احتمال بروز این بیماری در کودک افزایش می‌یابد.
- آسیب‌ها و صدمات ورزشی: آسیب‌های زانو مانند شکستگی، دررفتگی و پارگی رباط‌ها در کودکان ورزشکار ممکن است باعث آسیب به غضروف زانو شود و در نتیجه به آرتروز منجر گردد.
- چاقی: وزن اضافی فشار زیادی به مفاصل، به ویژه زانوها وارد می‌کند. کودکان چاق بیشتر در معرض خطر آرتروز زانو هستند زیرا وزن اضافی می‌تواند به غضروف‌های زانو آسیب برساند.
- عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی: عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی نظیر آرتریت روماتوئید می‌توانند به مفاصل آسیب رسانده و موجب آرتروز شوند.
- بیماری‌های مرتبط با رشد و تکامل: برخی از بیماری‌های مادرزادی یا اختلالات رشد مانند بیماری‌های مرتبط با ساختار استخوان و غضروف‌ها می‌تواند ریسک ابتلا به آرتروز زانو در کودکان را افزایش دهد.
نشانه‌ها و علائم آرتروز زانو در کودکان
نشانه‌های آرتروز زانو در کودکان ممکن است متفاوت باشد و با توجه به شدت بیماری و سن کودک تغییر کند. شایع‌ترین نشانه‌ها شامل موارد زیر هستند:
درد زانو: کودکان مبتلا به آرتروز ممکن است از درد در ناحیه زانو شکایت کنند. این درد ممکن است در هنگام فعالیت‌های بدنی یا حتی در حالت استراحت بروز کند.
سفتی و کاهش حرکت: آرتروز می‌تواند باعث سفتی مفصل زانو و کاهش حرکت آن شود. در نتیجه، کودک ممکن است نتواند به راحتی زانوی خود را خم و راست کند.
تورم و التهاب: در برخی موارد، تورم و قرمزی اطراف مفصل زانو مشاهده می‌شود. التهاب ممکن است با گرمی و حساسیت همراه باشد.
صدا دادن زانو: صدای “ترق” یا “ترق ترق” از زانوها در هنگام حرکت نیز ممکن است نشانه آرتروز باشد.
روش‌های تشخیص آرتروز زانو در کودکان
تشخیص آرتروز زانو در کودکان نیازمند ارزیابی دقیق پزشک و انجام آزمایشات مختلف است. روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر می‌شود:
- معاینه فیزیکی: پزشک با مشاهده و لمس زانو، وجود تورم، سفتی و درد را بررسی می‌کند. همچنین الگوی حرکت زانو را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- تصویربرداری: استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی و ام‌آر‌آی (MRI) به پزشک کمک می‌کند تا تخریب غضروف و آسیب‌های مفصل زانو را تشخیص دهد.
- آزمایش خون: برخی بیماری‌های التهابی و خودایمنی که ممکن است به آرتروز منجر شوند، با آزمایش خون قابل شناسایی هستند.
- آزمایش مایع مفصلی: در برخی موارد، پزشک ممکن است نمونه‌ای از مایع مفصلی زانو بگیرد تا از نظر عفونت یا التهاب مورد بررسی قرار گیرد.
روش‌های درمان آرتروز زانو در کودکان
درمان آرتروز زانو در کودکان بر اساس شدت بیماری و شرایط فردی کودک تعیین می‌شود. روش‌های مختلف درمانی شامل موارد زیر است:
-
درمان غیر دارویی
ورزش و فیزیوتراپی: برنامه‌های تمرینی منظم و کنترل شده به افزایش قدرت عضلات اطراف زانو و بهبود حرکت مفصل کمک می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند تمرینات خاصی را برای تقویت زانو تجویز کنند.
کاهش وزن: برای کودکانی که دچار چاقی هستند، کاهش وزن می‌تواند به کاهش فشار روی زانو و کاهش علائم آرتروز کمک کند.
اصلاح وضعیت بدن و فعالیت‌ها: اصلاح نحوه نشستن، راه رفتن و استفاده از کفش مناسب از جمله اقداماتی است که به کاهش فشار وارده بر زانو کمک می‌کند.
-
درمان دارویی
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): این داروها مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
داروهای مسکن: در مواردی که درد شدید است، استفاده از داروهای مسکن نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
داروهای ضد روماتیسم: در صورتی که علت آرتروز ناشی از بیماری‌های خودایمنی باشد، ممکن است داروهای ضد روماتیسم نیز تجویز شود.
3. درمان جراحی
درمان‌های جراحی در موارد نادر که آرتروز زانو به شدت پیشرفته است و به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. جراحی‌های متداول شامل آرتروسکوپی، اصلاح ساختار استخوان و در برخی موارد جایگزینی مفصل زانو است.
روش‌های پیشگیری از آرتروز زانو در کودکان
پیشگیری از آرتروز زانو در کودکان تا حد زیادی به مدیریت عوامل خطر مرتبط با این بیماری بستگی دارد. راهکارهای پیشگیری شامل موارد زیر است:
حفظ وزن مناسب: حفظ وزن ایده‌آل به کاهش فشار روی زانو کمک می‌کند و خطر ابتلا به آرتروز را کاهش می‌دهد.
تغذیه مناسب: رژیم غذایی حاوی مواد مغذی مانند کلسیم، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا-۳ به تقویت استخوان‌ها و مفاصل کمک می‌کند.
ورزش منظم: ورزش‌های ملایم مانند شنا و پیاده‌روی به تقویت عضلات اطراف زانو کمک می‌کند و می‌تواند به کاهش خطر آسیب‌های ورزشی منجر به آرتروز کمک کند.
پرهیز از فشارهای مکرر بر زانو: کودکانی که ورزش‌هایی با فشار زیاد روی زانو انجام می‌دهند باید تحت نظر متخصص فعالیت کنند و از تجهیزات محافظ استفاده کنند.
جمع‌بندی
آرتروز زانو در کودکان می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند ژنتیک، آسیب‌های ورزشی، چاقی و عفونت‌ها بروز کند. این بیماری ممکن است با درد، سفتی و کاهش حرکت زانو همراه باشد و نیاز به تشخیص دقیق توسط پزشک دارد. درمان آرتروز زانو شامل روش‌های غیر دارویی، دارویی و در موارد شدید، جراحی است. پیشگیری از آرتروز زانو از طریق حفظ وزن مناسب، تغذیه سالم و ورزش منظم ممکن است به کاهش ریسک ابتلا به این بیماری کمک کند.
سلام. اطلاعات خیلی مفیدی بود. من پسرم چند وقتیه از درد زانو شکایت داره چه راهکارهایی برای تشخیص زودهنگامش وجود داره؟”
سلام و عرض ادب برای تشخیص دقیق میتوانید با کلینیک تماس بگیرید ۰۲۱۲۸۴۲۲۹۶۹ و نوبت معاینه دریافت کنید.